Le Vélodrome d'Hiver c'est un cauchemar!

Oorlogen hebben altijd iets fascinerends vind ik. Zijn het niet de meest gruwelijke misdaden van een leger dan zijn het wel de ontroerende verhalen die bestaan. Iedereen kent bijvoorbeeld wel het verhaal van Oskar Schindler dat prachtig verfilmd is door Steven Spielburg. Maar wat wellicht een van de meest onbekende verhalen is, is het verhaal Vélodrome d'Hiver.

Het Vélodrome d'Hiver zal veel mensen tegenwoordig niet veel meer zeggen. Tot en met de jaren ’30 van de vorige eeuw was dit een wielerstadion in Parijs. Er werden regelmatig wedstrijden georganiseerd. Het hoogtepunt was de Olympische Spelen van 1924 dat in Parijs gehouden werd. Hier werden onder andere de bokswedstrijden en worstelpartijen gehouden.

Maar zoals iedereen weet veranderde de wereld compleet in 1939. Duitsland viel op 1 september 1939 Polen binnen en een paar dagen later verklaarde het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk de Duitsers de oorlog. Frankrijk zag echter Duitsland in 1940 het Franse land binnenvallen. De Fransen hadden geen antwoord en zagen geen andere uitweg dan het land over te geven aan de Duitse bezetter.

Parijs was destijds al een grote stad. Een stad waar ook veel Joodse mensen woonden. In juli 1942 gaf Duitsland de opdracht dat alle Joden moesten worden opgepakt. Door middel van diverse razzia’s werden hele families opgepakt. Maar deze mensen wisten niet wat er met hen ging gebeuren. Er waren wel geruchten, maar die waren er in die tijd zoveel al geweest dat men die niet zo snel meer geloofde.

Het Vélodrome d'Hiver bleek een tijdelijk verblijf te worden voor ruim 8.000 Joodse mensen die waren opgepakt tijdens de razzia’s. Het velodroom, waar ooit nog mensen genoten van de vele sportwedstrijden, was nu slechts een plek geworden waar mensen angstige momenten beleefden. De angst kwam voort de onzekerheid. Want men had geen idee wat nog zou komen.

Maar tijdens de dagen waarop de Joodse mensen moesten verblijven in het Vélodrome d'Hiver waren de omstandigheden vreselijk. Er was nauwelijks schoon drink water. Er was te weinig voedsel en ook was er een gebrek aan sanitaire voorzieningen. Er waren ook maar een beperkt aantal artsen aanwezig. Zij probeerden de mensen te helpen die problemen hadden met hun gezondheid. Maar wanneer er volgens een van de bewakers niets aan de hand was en je naar zijn zin door zeurde, kon het zomaar gebeuren dat je dit met een kogel door het hoofd moest bekopen.

Een aantal mensen zagen het dan ook niet meer zitten en sprongen van de hoge tribunes naar beneden; zelfmoord. Het moet vreselijk zijn geweest om in die omstandigheden gevangen te zijn. Een mens heeft op dat moment zelf niets meer in handen. Je word overgeleverd  aan de angst die zich snel meester van je maakt. Je hebt je eigen lot niet meer in handen.

De Joden die in het Vélodrome d'Hiver werden vastgehouden werden uiteindelijk vervoerd naar diverse concentratiekampen in Europa waar de meest verschrikkelijke misdadigheden plaatsvonden. Veel mensen lieten daar het leven. Een enkeling overleefde het maar had er een gruwelijke herinnering bij.

Het Vélodrome d'Hiver werd na de Tweede Wereldoorlog weer gebruikt voor sporten. Zo werd in 1951 het Europees Kampioenschap basketbal gehouden in het stadion. Het stadion waar een aantal jaren ervoor dingen gebeurde waar je liever niet over nadenkt maar waarvoor je niet weg kan lopen.

Maar in 1959 moest het stadion gesloopt worden nadat een brand enorme schade had aangericht. Het stadion werd niet meer opgebouwd maar wel werd er een herdenkingsmonument opgericht voor de slachtoffers van deze gebeurtenis. Een nachtmerrie waarvan je hoopt dat het nooit meer zal gebeuren. Nooit meer…

De hel van Deurne, een stadion zoals het moet

Voetbalstadions kunnen zo prachtig zijn. En dan heb ik het niet over de betonnen bakken waar tegenwoordig heel veel clubs in spelen, maar dan heb ik het over stadions die al heel erg lang mee gaan in de wereld. Een stadion waar een verhaal in zit. Waar iedere week vele mensen hebben staan juichen maar wellicht ook veel verdriet hebben gekend. De komende periode zal ik diverse stadions eruit lichten die een bijzonder verhaal met zich mee brengen.

Ik trap af in het land van onze Zuiderburen, namelijk België. Niet ver over de grens met Nederland ligt Antwerpen. Een grote havenstad waar vooral de ring geregeld vast loopt vanwege het grote aantal auto’s dat iedere dag langs deze stad moet passeren. Maar Antwerpen is ook de stad van de oudste voetbalclub van het land.

De lokale Royal Antwerp Football Club, afgekort ook wel Antwerp genoemd, is in 1880 opgericht en is daarmee de oudste nog bestaande club in het land van de Belgen. In de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw besloot de Antwerpse voetbalclub om te verhuizen naar het huidige Bosuilstadion. Echter ging dat niet zo eenvoudig. Er waren namelijk twee groeperingen binnen de club aanwezig. Er was een groep die een 8 hectare groot gebied wilde kopen in de Antwerpse deelgemeente Deurne. Dit zou naar hen mening groot genoeg moeten zijn voor het destijds nog te bouwen stadion.

Een andere groep ging daar echter niet zomaar mee akkoord. Zij wilden namelijk het gehele gebied rondom het stadion kopen om naast het stadion ook andere winstgevende activiteiten op te starten. Echter stuitte dit op bezwaar van de Belgische voetbalbond, die toen nog vond dat er geen commerciële activiteiten plaats mochten vinden.  Maar op 1 november 1923 werd dan toch de eerste wedstrijd gespeeld in het stadion van het huidige Royal Antwerp FC. Een interland tussen België en Engeland trok destijds 40.000 bezoekers.

Het stadion heeft daarna vooral rondom interlands van België en Nederland, die toen nog regelmatig gespeeld werden vanwege de korte afstand tussen beide landen, een bijzondere reputatie opgebouwd. In het Bosuilstadion werden de confrontaties tussen beide landen gespeeld wanneer de Belgen thuis speelden. Er gebeurde dan vaak iets magisch. De supporters van België waren in staat een sfeer neer te zetten die uniek was voor die tijd. Er werden dan ook bijzondere en memorabele wedstrijden gespeeld in Antwerpen in de vorige eeuw. Het kreeg toen dan ook de bijnaam ‘De Hel van Deurne’.

Maar wat maakt dit stadion nu zo bijzonder. Persoonlijk ben ik er nog niet langs geweest en dat is wel iets wat ik nog moet doen voor het te laat is, maar daar over later meer. Het is een stadion zoals je je ze bijna nergens anders vindt. Met houten bankjes en een typische Engelse uitstraling, is dit stadion een monument in het betaald voetbal. Wanneer je dan naar de hoofdtribune kijkt zie je dat er een verwoede poging is geweest om de commercie zijn intrede te laten doen, maar we kunnen wel stellen dat dit niet echt goed gelukt is.

Het is een prachtig en uniek stadion dat je haast niet veel meer ziet. Maar niet alleen vanwege de bouw is het een monument. Persoonlijk vind ik de verhalen die erbij zitten nog belangrijker. Hier zijn mensen geweest die hun dood hebben gevonden, maar ook mensen die er prachtige momenten mee hebben gemaakt. Mensen die de ene week met veel plezier naar een wedstrijd gingen en vervolgens met een enorme kater naar huis gingen. Het is meer dan een stadion waarin gevoetbald wordt.

Maar het gaat niet goed met het Bosuilstadion. Het stadion dat geschiedenis ademt is al diverse keren aangepast aan de huidige eisen. Het stadion heeft afgelopen jaar tijdelijk moeten sluiten na aanleiding van een tribune die niet aan de eisen voldeed. Daarnaast kwam er ook bovenop dat de elektriciteit voorzieningen niet geschikt meer zijn voor de huidige tijd.

Maar er wordt nu weer in gevoetbald door Royal Antwerp Football Club. Zij staan momenteel onder leiding van Jimmy Floyd Hasselbaink. De voormalige spits van het Nederlands Elftal, is bij Antwerp FC begonnen aan zijn eerste klus in het betaald voetbal als hoofdtrainer. Hij heeft de taak gekregen om Antwerpen weer naar het hoogste niveau te brengen. Al enkele jaren speelt de ploeg niet meer op het hoogste niveau in België, ondanks de grote en rijke geschiedenis die de club bezit.

Ik wil iedereen aanraden om naar dit stadion af te zakken. Het voetbal wat je te zien krijgt tijdens een wedstrijd zal niet geweldig zijn, maar wanneer je denkt aan de geschiedenis en geniet van het oude stadion, kan je er een hele leuke tijd hebben denk ik. Ik ga er binnenkort in ieder geval een bezoekje aan brengen. Want over een paar jaar kan het zomaar zijn dat het stadion zelf tot de geschiedenis hoort!

Praktische informatie om het stadion te bezoeken: Het stadion ligt niet in Antwerpen zelf, zoals hierboven al te lezen valt. Vanaf station Antwerpen Centraal, dat vanaf Nederland goed te bereiken is, dient men nog een tram te nemen die nagenoeg voor het stadion stopt in het Belgische Deurne. Denk eraan wanneer je met de trein gaat en je een wedstrijd wil bezoeken dat je rekening houdt met het tijdstip van de wedstrijden. Deze worden vooral op een zaterdagavond gespeeld en dat kan dan voor problemen zorgen. Zie dan ook de site van Royal Antwerp FC, www.rafc.be, voor een actueel speelschema.