Oorlogen hebben altijd iets fascinerends vind ik. Zijn het
niet de meest gruwelijke misdaden van een leger dan zijn het wel de ontroerende
verhalen die bestaan. Iedereen kent bijvoorbeeld wel het verhaal van Oskar
Schindler dat prachtig verfilmd is door Steven Spielburg. Maar wat wellicht een
van de meest onbekende verhalen is, is het verhaal Vélodrome d'Hiver.
Het Vélodrome d'Hiver zal veel mensen tegenwoordig niet
veel meer zeggen. Tot en met de jaren ’30 van de vorige eeuw was dit een
wielerstadion in Parijs. Er werden regelmatig wedstrijden georganiseerd. Het hoogtepunt
was de Olympische Spelen van 1924 dat in Parijs gehouden werd. Hier werden
onder andere de bokswedstrijden en worstelpartijen gehouden.
Maar zoals iedereen weet veranderde de wereld compleet in
1939. Duitsland viel op 1 september 1939 Polen binnen en een paar dagen later
verklaarde het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk de Duitsers de oorlog.
Frankrijk zag echter Duitsland in 1940 het Franse land binnenvallen. De Fransen
hadden geen antwoord en zagen geen andere uitweg dan het land over te geven aan
de Duitse bezetter.
Parijs was destijds al een grote stad. Een stad waar ook
veel Joodse mensen woonden. In juli 1942 gaf Duitsland de opdracht dat alle
Joden moesten worden opgepakt. Door middel van diverse razzia’s werden hele
families opgepakt. Maar deze mensen wisten niet wat er met hen ging gebeuren. Er
waren wel geruchten, maar die waren er in die tijd zoveel al geweest dat men die
niet zo snel meer geloofde.
Het Vélodrome d'Hiver bleek een tijdelijk verblijf te
worden voor ruim 8.000 Joodse mensen die waren opgepakt tijdens de razzia’s.
Het velodroom, waar ooit nog mensen genoten van de vele sportwedstrijden, was
nu slechts een plek geworden waar mensen angstige momenten beleefden. De angst
kwam voort de onzekerheid. Want men had geen idee wat nog zou komen.
Maar tijdens de dagen waarop de Joodse mensen moesten
verblijven in het Vélodrome d'Hiver waren de omstandigheden vreselijk. Er was
nauwelijks schoon drink water. Er was te weinig voedsel en ook was er een
gebrek aan sanitaire voorzieningen. Er waren ook maar een beperkt aantal artsen
aanwezig. Zij probeerden de mensen te helpen die problemen hadden met hun
gezondheid. Maar wanneer er volgens een van de bewakers niets aan de hand was
en je naar zijn zin door zeurde, kon het zomaar gebeuren dat je dit met een
kogel door het hoofd moest bekopen.
Een aantal mensen zagen het dan ook niet meer zitten en
sprongen van de hoge tribunes naar beneden; zelfmoord. Het moet vreselijk zijn
geweest om in die omstandigheden gevangen te zijn. Een mens heeft op dat moment
zelf niets meer in handen. Je word overgeleverd aan de angst die zich snel meester van je
maakt. Je hebt je eigen lot niet meer in handen.
De Joden die in het Vélodrome d'Hiver werden vastgehouden
werden uiteindelijk vervoerd naar diverse concentratiekampen in Europa waar de
meest verschrikkelijke misdadigheden plaatsvonden. Veel mensen lieten daar het
leven. Een enkeling overleefde het maar had er een gruwelijke herinnering bij.
Het Vélodrome d'Hiver werd na de Tweede Wereldoorlog weer
gebruikt voor sporten. Zo werd in 1951 het Europees Kampioenschap basketbal
gehouden in het stadion. Het stadion waar een aantal jaren ervoor dingen
gebeurde waar je liever niet over nadenkt maar waarvoor je niet weg kan lopen.
Maar in 1959 moest het stadion gesloopt worden nadat een
brand enorme schade had aangericht. Het stadion werd niet meer opgebouwd maar
wel werd er een herdenkingsmonument opgericht voor de slachtoffers van deze
gebeurtenis. Een nachtmerrie waarvan je hoopt dat het nooit meer zal gebeuren. Nooit
meer…